Laatst moest ik in een ziekenhuis zijn.
Bij de ingang met een draaideur zat een jongetje van een jaar of 5 vast tussen een van de deuren. Zijn moeder riep hem met harde stem. Hij wurmde zich na een paar tellen los. Nu stond hij in een van de delen van de draaideur. Eerst verward welke kant hij op moest lopen, want moeder was immers nog binnen in het ziekenhuis. Hij ontdekte dat de deur kon draaien.
Een meneer en ik stonden buiten het tafereel te bekijken. Toen het jongetje voorbij kwam gelopen, stapte de meneer in het stuk deur en zei vriendelijk tegen hem: kom maar. Even later was het jongetje weer herenigd met zijn moeder in de met een stuk of 20 mensen gevulde ontvangsthal van het ziekenhuis. Moeder pakte de arm van haar zoon stevig beet en liep met ferme passen richting een gang. Het jongetje protesteerde ‘niet doen mama!’
Even later kwam ik hen weer tegen in een toiletruimte. Het jongetje huilde ergens om.
En ik… ik sloeg het gade…. en vroeg me af:
Is dit gewoon een moeder die haar kind een beetje hardhandig iets wil leren? Of is er meer aan de hand? Ik kromp vanbinnen in ieder geval ineen toen het jongetje ‘nee, niet doen mama!’ riep.
Waar is de grens…… tussen kindermishandeling of geen kindermishandeling?
En misschien nog wel belangrijker: ik keek er naar, maar had ik iets moeten doen? Net als die andere mensen die er waren? Dit heet in de psychologie ‘het omstandereffect‘. Dat wil zeggen dat je niets doet door groepsdruk. ‘Anderen ondernemen geen actie, dus ik ook niet.’ Ik weet niet of ik een beetje overdrijf om op dit voorbeeld het omstanderseffect te gebruiken. Dan gaat het immers om een echt misdrijf en in dit geval zou je het gedrag van moeder ook kunnen scharen onder een bepaalde manier van opvoeden.
Voor mij laat dit voorbeeld in ieder geval zien dat het best wel ingewikkeld is. Wanneer je als buitenstaander een dergelijke situatie registreert, hoe bepaal je dan wat je wel en niet doet? Hoe bepaal je of het kindermishandeling is? Iedereen kijkt natuurlijk door een andere bril. En ook: doe je bijvoorbeeld pas iets als deze situatie zich herhaalt?
Waar is de grens dus….
